Hederlez bayramı ve geleneksel nitelikleri hakkında çok şey söylendi ve yazıldı, ancak herkesin bilmediği veya hatırlamadığı gelenekler var. Bugün onları size hatırlatmak isteriz.
Her şeyden önce, Gagauzlarda Hederlez, yalnızca tarım yılının başlangıcı olan geleneksel bir gün değil, aynı zamanda Aya Georgi’ye saygı duyulduğu gündür. Buna göre bu gün Georgi, Jora, Goşa ve hatta nedense İgor isim günleri kutlanıyor.
Bu günde Gagauzlar (bu arada Bulgarlar da) kurbanlık kuzu kesirler, ama bu eylemin bilgisizlikten dolayı bugün neredeyse hiç yapılmayan bazı ritüelleri vardır.
Yaşlıların dediği gibi, Kurbanlığın yün rengi fark etmezken, kesim için seçilen kuzu sağlıklı, iyi beslenmiş, temiz ve güzel olmalıdır.
(Aya Georgi Günü Bolgrad bölgesinde böyle kutlanır. Foto: Facebook)
Kuzunun boynuzuna bir mum takılıyordu, daha sonra yakılıyordu, hayvanın ağzına bir fiske tuz ve bir tutam ot koyuluyordu. Sonra rituele karışan insanlar haç işareti yapıp, kuzuya da haç işareti çekiyorlar ve bir el tütsüsüyle tütsülüyerek onu kesiyorlardı.
Bu ritüel bir kurban eylemi olduğu için kuzunun kanı dikkatlice toplanır, ardından evin kapılarına haçlar yapılır ve geri kalanı sapa bir yere toprağa dökülülerek gömülürdü.
Kurbanlık kuzu hazırlamanın özel yöntemini herkes hatırlamaz ve herkes buna uymaz, ancak bu arada Valentin Moşkov’dan okuyoruz:
“… kuzu, hazırlanması için hiçbir şekilde parçalara ayrılmamalı, içi pirinç veya buğday yarması ile doldurularak bütün olarak pişirilmelidir. Pişirildikten sonra kutsamak için kiliseye getirirler, kuzunun derisi rahibe verirler’’.
Ayin bittikten sonra herkes kilise avlusunda oturur ve erkekler şapkasız bir şekilde kuzularını yer ve başkalarına ikram eder. Kuzu etinin yanı sıra “kurban ekmeği” adı verilen üzeri haçlı, üzeri kuru üzümlü, yuvarlak buğday ekmeği de bu olaya özel olarak pişirilir ve kiliseye getirilir.
Yemekten sonra kurbanlık kuzunun kemikleri atılmaz, özenle toplanır ve eve götürülür, burada toprağa gömülür. Geçen yıl evlenen genç eşlere bu kemiklerle vurmak, evdeki bolluk ve çok çocuklu olmaları için çok yararlı kabul edilir.
En ilginç ve bence tamamen modası geçmiş gelenek şudur bence: Aya Georgi, gençler yaz aylarında işlerinin kolay gideceğine inanarak, salıncakta sallanıyor ve geçen yıla göre ne kadar kilo alıp verdiklerini tartıda tartıyorlar.
Gagauzların inancına göre, St. Georgi günü, ineklerden sütü “almaya” veya tarlada gelecek hasadı “çalmaya” gelebilecek büyücülerin (“cadılar”) beklenmedik gelmelerine karşı özellikle dikkatli olunmalıydı. Bu nedenle, Paskalya için kutsanmış darıyı bu gün avluya dağıtmanın yararlı olduğu düşünülürdü.
“Cadı”, “mana”sını (avını) ancak dağılan tüm darı toplandığında alabilecek.
Yazar: Nata Çebotari. Çeviri Güllü Karanfil
Foto: İnternet
