Sırları nesilden nesile aktarılan Gagauz mutfağı, ulusal kültürün ayrılmaz bir parçasıdır. Türkiye’den araştırmacılar, Gagauzya’nın geleneksel mutfağı hakkında daha fazla bilgi edinmek ve halk yemek tariflerini incelemek üzere 2022 yılında Gagauzya’ya geldi. Amaçları malzeme toplamak ve daha sonra Gagauz halkının mutfağı hakkında bir kitap oluşturmaktı.
Moldovalı ünlü yazar, etnograf ve filoloji doktoru Evdokiya Soroçanu bir televizyon kanalında yaptığı açıklamada, Türk araştırmacılar heyetinin UNESCO aracılığıyla Gagauzya’yı ziyaret ettiğini söyledi. Görevleri, Moldova’da Türk mutfağının hangi yemeklerinin yaygın olduğunu, mutfağımızın Türk mutfağıyla ortak yönlerini ve nasıl farklılaştıklarını karşılaştırmalı olarak analiz etmekti.
Uzmanlara göre Gagauz mutfağı Türk mutfağına çok benziyor, ancak pişirme yöntemleri ve lezzetleri çok farklı.
“Bugün Gagauz mutfağıyla tanıştık, atalarının yemekleri nasıl pişirdiğini anlatan ve bize bu konuda bilgi veren şeflerle konuştuk. Düğünler, doğum günleri ve cenazeler için hazırlanan yemekleri inceledik. Bugün bize gözlemenin nasıl yapıldığını görsel olarak gösterdiler,” dedi heyet üyesi Selçan Gürçayr Tekke.
UNESCO temsilcisi Evrin Yelçer, araştırma ekibinin Gagauzya’ya gelmeden önce benzer projelerin uygulandığı Bulgaristan, Makedonya, Bulgaristan, Macaristan, Kazakistan ve Azerbaycan’ı ziyaret ettiğini söyledi.
Evdokiya Soroçanu, bu çalışmanın sonunda araştırmacıların büyük bir kitap hazırlayacaklarını söyledi.
Tur sırasında Türk araştırmacılar Komrat’taki şarap imalathanelerinden birini ziyaret etti ve burada kendilerine geleneksel bir yemek olan gözlemenin nasıl hazırlanacağı konusunda bir master klas verildi.
Gözleme, ince yufkadan yapılan unlu bir üründür. Su, un, tuz, süt, yumurta, ayçiçek yağından oluşur. İç için geleneksel olarak koyun peyniri kullanılır.
Birçok ev hanımı, çeşitlilik sağlamak için gözlemeyi yıl boyunca süzme peynirle, ilkbahar ve yaz aylarında süzme peynir ve taze otlarla, sonbahar ve kış aylarında patatesle ve hatta etle yapar.
Gagauzların gurur duyması için bir neden daha: çocukluktan beri tüm Gagauzlar tarafından sevilen geleneksel yemek artık dünya kültür mirası listesine dahil edilecek.
Not: Bazen hazır yufkadan ‘tembel’ gozleme yapabilirsiniz. Ancak bu tabii ki aynı şey değil. Gerçek bir gözleme için hamuru elle açmanız gerekir. Bu kadar basit bir hamurdan yapılsa bile, her ev hanımının kendi hileleri vardır.
Yazar: Nata Çebotari. Çeviri: Güllü Karanfil
