Çadır-Lunga’nin iki şehir parkından biri bu yıl 65. yılını kutluyor. Bir zamanlar sıradan bir köy olan ve ancak 1958 yılında şehir statüsüne kavuşan belediye için bu çok büyük bir olay olmasa da ama küçük de değil. Yarım asırdan fazla bir süredir varlığını sürdüren bu park, zaman ve ideolojiler değiştikçe birçok ismi değiştirdi. Ve benzersizliği, geçen yüzyılda bu bölgeyi Çadır-Lunga ve Tiraspol (Trişpoli) olmak üzere iki ayrı köye ayıran geleneksel çizgiyi neredeyse takip etmesidir.
Böylece hikaye başlıyor.
Çadır-Lunga Tarih ve Etnografya Müzesi çalışanları, arşivlerde bulunan belgeleri kullanarak, Gençlik Parkı’nın “doğuşu” ile ilgili tarihi gerçekleri kademeli olarak restore etmeyi başardılar – Gençlik Parkı, bugünkü adıdır. Geçmiş yıllardaki olaylar, şehrin her sakininin yalnızca sosyal açıdan önemli tüm projelerde yer almakla kalmayıp aynı zamanda başarısını ve refahını içtenlikle desteklediği ortak çabaların sonucunu gösteriyor. Bu ay 65. yaşına girecek olan parkın doğuşu bir anda tüm mahalle sakinleri için önemli bir olaya dönüştü.
Mevcut bilgilere göre, Komsomol’un kurulduğu 29 Ekim 1958’de, şehirde Komsomol bölge komitesinin ciddi bir genel kurulu düzenlendi. Genel kurulun tören kısmı öncesinde Komsomol üyeleri şehrin boş arazilerinden birine doğru yola çıktı.
“Neşeli ve hareketliydiler, ceketlerini, montlarını çıkardılar, çünkü güneş parlıyordu, bahar havası güneşli, sıcak bir gündü, gençler küreklerini alıp işe koyuldular. Çukurlar kazdık ve rüzgârda uçuşan ilk, çok ince ağaç fidelerini diktik” diye müze müdürü Stefanida Stamova geçmiş yıllardaki olayları böyle anlatıyor.
Bu, “Komsomol’un 40 yılı” parkı veya Çadır-Lunga halkının sık sık dediği gibi “yeni park” olarak adlandırılan yeşil bölgenin oluşumunun başlangıcıydı.
Birkaç yıl sonra park gözle görülür şekilde büyüdü. Her yıl yeni ağaçlar ve çalılar dikildi. Hatta parkta akşamları gençlerin dans etmek için bir araya geldiği bir dans pisti bile yapıldı. Buraya çok yakın bir yaz sahnesi inşa edildi – Yeşil Tiyatro.
“Fakat yine de görünümünde bir şeyler eksikti; parkın bir Komsomol parkı olduğunu doğrulayan bazı önemli ayrıntılar. Ve ardından Komsomol bölge komitesi duyurdu: Haydi bir anıt inşa edelim! Ve bu anıtta Komsomol’un tarihini somutlaştıracağız. Peki fon nereden alınır? Ve subbotniklerde ve Pazar günleri kazanılan para, hurda metal ve atık kağıt için para ve emek rublesinden yapılan kesilen paralar “kumbaraya” aktı.
Sonuç olarak parkta bir anıt ortaya çıktı, yazarı yerel mimar Yuri Genov ve heykeltıraş L. Beganiç’ti. Anıtın ve stelin heykelsi kısmı Lviv Seramik ve Heykel Fabrikasında yapılmıştır.
60. yıldönümünde, 1978’de parkın orta sokağında bir heykel grubu ortaya çıktı: Komsomol’un kahramanca eylemlerini ve yakındaki stelleri, Komsomol’un tarihini anlatan kısmalarla kişileştiren “Komsomol Zaferi” anıtı. Gençlik organizasyonu. Ve anıtın dibine, uzak gelecekten akranlarına, 2000 yılının Komsomol üyelerine hitap eden bir kapsül koydular.
“50’li yıllarda hiç kimse 2000 yılında artık ne Komsomol’un ne de Sovyetler ülkesinin olmayacağını hayal bile edemezdi. Bu arada kapsül sessizce yerde yatıyordu. Üstelik hayat her zamanki gibi devam ediyordu. Park yeni olmaktan çıktı, kasaba halkı için sıradan hale geldi ve hatta biraz ihmal edildi. Dikilen ağaçlar ölmeye başlayınca sokak kenarlarında koyun, keçi ve inekler giderek daha fazla otlamaya başladı. 1986 depremi, yıkım ve ıssızlık tablosunu daha da artırdı” diye anımsıyor Stamova.
Doğal afetin sonuçları o kadar şiddetliydi ki sadece Çadır-Lunga’yı değil tüm bölgeyi etkiledi. Daha sonra anıtın yanında duran kısmaların bulunduğu stel parkta çöktü. Müze müdürü, Çadır-Lunga sakinlerinin ve özellikle yeşil alanın ağaçlandırılmasında emeği geçenlerin, parkın bu kadar bakımsız bir durumda olmasından rahatsız olduklarını ve kırgın olduklarını belirtiyor.
Bir süre sonra. Durgun 80’ler sona erdi, çılgın 90’lar kasıp kavurdu ve 2000’li yılların piyasa yılları hayatımızı değiştirdi. Park ne olacak?
Yeni zamanlar yeni sayfalarca tarih yazıyor, bu aynı zamanda “Komsomol’un 40 Yılı” parkı için de geçerli: 18 Mart 1994’te Çadır-Lunga belediye meclisinin kararıyla parkın adı “Gençlik Parkı” olarak değiştirildi.
Uzun bir terkedilme ve ıssızlık döneminin ardından Gençlik Parkı yeni bir yaşam şansı yakaladı: 9 Ekim 2011’de kardeş şehir İzmit’in bağışladığı Çadır Lunga’da çocuk oyun alanı ve spor sahası açıldı. Burada bir mini futbol sahası da ortaya çıktı. Türk uzmanlar tarafından Şehir Konut ve Toplumsal Hizmetleri İyileştirme Dairesi çalışanları ile birlikte inşa edildi. Stefanida Stamova, o yıllarda buranın şehirdeki tek çocuk oyun ve spor kompleksi olduğunu belirtiyor.
Çadır-Lunga, Türk dostlarının paha biçilmez desteğinden dolayı şükran göstergesi olarak İzmit Belediye Başkanı Nevzat Doğan’a “Çadır-Lunga Fahri Vatandaşı” unvanını verdi.
Beş yıl sonra, 2016’da parkın orta sokağının bir kısmının yeniden inşasına başlandı. Parkta eskimiş beton levhalar, bozuk asfalt ve bordürler söküldü. Bunun yerine kaldırım taşları döşendi. Planlanan çalışmalar kapsamında 375 metre bordür döşendi, 700 metrekare parke taşı döşendi. Orta sokak boyunca banklar ve çöp kutuları kuruludur.
2017 yılında Çadır-Lunga, yenilenen parkta ilk Belediye Günü’nü kutladı.
“Parkımız bayram ve kültürel etkinliklerin yapılmasına çok elverişli. Müze müdürü, Şehir Günü, geleneksel bayram “Kasım” kapsamında hayvan yetiştiricilerinin sergilendiği sergi ve Gagauz şarkı festivali “Gagauz Türküsü” gibi etkinliklerin burada yapıldığını söylüyor.
Daha geçen hafta, Cadır-Lunga belediye başkanlığı Gençlik Parkı’na ağaç ve yeşillik dikilmesine yönelik bir projeyi uygulamaya başladı. Proje, Slovakya’nın Moldova Büyükelçiliği ile imzalanan küçük hibe anlaşması çerçevesinde uygulanacaktır.
Ağaç dikme kampanyasına katılan vatandaşlar, bu projenin çok sevdikleri parkın tarihinde yeni bir sayfa olmasını umuyor.
Metin ve fotoğraf: ceadir-lunga.md
Çeviri: Güllü Karanfil
