8 Kasım’da Gagauzya sakinleri özel bir bayram olan Kasım’ı kutluyorlar. Bu, Hederlez, Noel ve Paskalya’nın yanı sıra topluca kutlanan diğer büyük dini bayramlarla birlikte Gagauz halkının geleneksel takvim ritüellerindeki en önemli bayramlardan biridir.
Kasım gününde, özerkliğin birçok yerleşim yeri Aziz Petrus’un onuruna Tapınak Günü’nü kutluyor. Dmitry ve özel hizmetler düzenleniyor.
Orijinal Gagauz halk geleneğine göre Kasım, sonbahar-kış döneminin resmi başlangıcını işaret eder (ilkbahar-yaz sezonunu açan Hederlez’in aksine).
Gagauz halkının Kasım’la ilgili birçok halk görenek ve geleneği vardır, çünkü bu bayramın kökleri antik çağlara kadar uzanır.
Kasım’ın, daha önce yazlık meralarda otlayan tüm sürülerin çobanlarla birlikte köylere ve sahiplerine döndüğü büyükbaş hayvancılık sezonunun sonu anlamına gelen tarım yılını sonlandırdığına inanılıyor.
Geleneğe göre, tüm tarımsal işleri tamamlayan, kış için malzeme hazırlayan, hayvanları yetiştiren insanlar kış zamannına hazırlanmaya başlar: Gelenek olarak erkekler bu dönemde daha fazla ev işi yapar ve kadınların dokumak ve eğirmek, nakış yapmak, elbise dikmek için daha fazla zamanı vardır.
Ve aynı zamanda Kasım ayı hem de düğünlerin daha çok yapıldığı dönemdir.
Eski bir Gagauz efsanesinde de bu durum söyle anlatılır; buna efsaneye göre, sahiplerden biri olan Menevşa’nın kızı, bir bahane bulup su almak için pınara gider ve orada yavkulusu Oglan’ı bekler. Çeşmelerde gençler birbirlerine aşklarını ilan ederler ve çok geçmeden aileler arasında anlaşma olur ve düğün gerçekleşir.
Eskiler ve hatta ebeveynlerimizin nesli, eski zamanlarda Gagauz düğünlerinin Perşembe’den Pazartesi’ye, misafirleri davet etmeye başladıkları andan itibaren Çotra’dan ikram edildikleri andan gelinin akrabalarının düğünden sonra gelinin akrabalarına kadar sürdüğünü hatırlarlar. Düğünün kendisi, “gelini doyurmak” için damadın evine gelirdi.
Eskiler ve hatta ebeveynlerimizin nesli, eskiden Gagauz düğünlerinin perşembe gününden pazartesiye kadar sürdüğünü hatırlar; davetlileri çotra’da ağırlamaya başladıkları andan, düğünden sonraki güne kadar. O gün gelinin yakınları “gelini doyurmak” için damadın evine gelirdi.
Gagauz düğünlerinin her gününün nitelikleri ve sembolizmi, Valentin Moşkov’un ünlü eseri “Bender Bölgesi Gagauzları”nda en ayrıntılı şekilde anlatılmıştır, ancak bu o kadar hacimli bir konudur ki, ayrı bir yayına ayrılması gerekecektir.
Kasım sadece ulusal bir bayramın adı değil aynı zamanda Gagauz dilinde Kasım ayının asıl adıdır.
Kasım ayında, eski, unutulmuş ritüel bayramların kutlayanları, çeşitli kaynaklara göre Kasım’dan sonra 10-17 Kasım tarihleri arasında gelen Kurt Tatillerini de kutluyorlar. Bu bayramlara, özellikle Gagauzların eski ataları arasında güçlü olan kurt kültünün kalıntı bir olgusudur denilebilir.
Global korona salgınının başlangıcından önce Kasım, kitlesel şenlikler, danslar ve şarkılarla kutlanan en büyük ulusal bayramlardan biriydi.
Son yıllarda Gagauz halkının şarkı ve dans yaratıcılığının yeniden doğuşu yaşanması ve genç sanatçıların bayrağı eski nesilden alarak mirası modernleştirirken aynı zamanda geleneklere saygı duyması memnuniyet vericidir.
Gagauzya’nın birçok şarkı ve dans grubu, repertuarına modern halk sanatının yanı sıra yarı unutulmuş ancak yeni bir ses kazandıran eski halk sanatından ilham alıyor, şarkı motifleri, komik nakaratlar ve ritüel sahneler homojen bir şekilde uyum sağlıyor.
Yazar: Nata Çebotari. Çeviri: Güllü Karanfil
Preview: comrat.md
