Yazının çeketmesini bu linktan okuyabilirsiniz https://laf.md/2023/12/05/fasil-yolcu/
Yazının 2-ci bölümünü bu linktan okuyabilirsiniz https://laf.md/2023/12/07/fasil-yolcu-2/
Yazının 3-cü bölümünü bu linktan okuyabilirsiniz https://laf.md/2023/12/12/fasil-yolcu-3-cu-bolum/
YARADICILIK LİKBEZİ
Komrattakı redakţiyada buluştuk. Gelip bana yaradıcılıın temellerini, söz zanaatını, gözlem öntemini üüredirdi. Dersleri her zaman çok faydalı geçärdi.
– Şiirin, bir tekstin nasıl duuduunu kimsey bilämäz. Laflar, sıralar, onnar içimizdädir, onnarı çıkarmak için sevmää lääzım. Sevgi her şeyin duuşudur.
– Beklentiylän lääzım yazasın. Aaç olduunu düşünün, en sevdiin imäk hazır, masanın üstündä tüter da birazdan sän onu iyecen. Sabursuzluktan aazın suyu akêr…..
Ölä yazmaa lääzım ki, bir sıracık öbürüna yol açsın.
– İi bildiklerini ya da kimseyin bilmediklerini annat.
– Yazıcı okuyucuyu şaşırtsın. Bunu nasıl yapacan… o senin işin. Çok tehnika, laf, duygu, karşılaştırma, metafora, suret topla.
– Yaradıcılık bir dua, bir kalkıntı, bir başarıdır. Bu başarı çok zaamet isteer. Yaradıcının yolu tatlı diildir. Çok aalayacan, basma hazırla.
Talantın üçtä biri akıla getirmäk, üçtä biri içgüdü, üçtä biri istek gücüdür. Saatlarlan düşünmää, yalnızlaa, acıya bilä zorlêêr…
Annadardı, annadardı…bana gelärdi, ani o benim burada olduumu unudardı. Daanık saçları, surtuun yannış iliklenmiş kopçası, annadarkan örüyüş biçimi, yıvın kitabın içindän aktörcasına bir kitap çıkarması, oradan bir ţitata okuması – bunnar hepsi belli bir fasıllıktı, delilik gibi gözükardi. İlk bakıştan ölä gelärdi. Bu alışılmadık dış görünüşün ardında siirek bir çalışkannık, demir gibi bir kararlılık, genç bir yaradıcı ruh vardı.
İnsanın ömür boyunca uuruna çalıştıı, ama pek çoyunun olamadıı bir kimlikti o.
O bu kimnii edenmedi, onunnan duudu da ömür boyunca taşıdı, onu hep zenginneştirdi.
RUHUN ZAAMETİ
Komrat parkında kalın üüsek bir aaç vardı. Altında bir skemnä vardı. Bizimkiydi! Bu aacın altında bitmeyän lafetmelerimiz oldu.
Fasıllıınnan hem originallıınnan beni büüledi.
Bir yaradıcının en kıymetli özelliinin – korkusuz bir fikir baamsızlıı, ruh serbestlii hem individuallııdır Bunu annamaa başladım.
Beni ona en çok çekän şey neydi?
Ruhu yorulmak bilmeyän zaametçi deyäbilirim. Aarayış, bitmäk bilmeyän yorgunluk, energiya.
Hem şaka. Da! Çok insan onun suskun ve utancak olduunu sölesa dä, o pek şen, şakacı, meraklı bir insandı, meraklı bir şekildä şakalaşır, erindä ekspromt yapardı. Öläydi: herkezdän sık-sık saklanardı, ama küsüdän diil, sessiz düşünmak hem rutin işlär için. Sessizlik içindä, herkezdän hem her şeydän uzakta yarattı. Aklına bir fikir geldi mi, imäk tä imäzdi.
SEPET
Dmitri Nikolayeviçin keskin bir dooruluk duygusu vardı. Bu da onu küstürülennär için ayaa kalkmaa, biri için yardım bulmaa, birinin adı için savaşmaa itirardi…. Ensettirärsä, “savaşı kaybedersä”, kırların derinliklerinä gidär, bozulmamış tabiatın arasında tek başına dolaşır, “sepetinä” ayın yalabıklıını, güneşin oklarını, gök kuşaan renklerini, kelebek kanatlarının çırpınışını, çekirgelerin cıvıltısını toplardı.
Ya da küü-küü dolaşıp insannarın annatmalarını yazardı, ecellerini incelärdi, insannarın dilini hem ruhunu seslärdi. Onun masalsı “sandıı” eşsiz suretlär, renklär, deyimnär, çizgilär hem replikalarlan doluydu.
RUHUN ŞİİRİ
Evinä dönen fasıl yolcu, iki kat daha büük bir kuvetlän çalışardı. Kalbindän käämil şiirlär dökülärdi.
Bir gün otların üstünä uzandı, yuvarlanmaa çeketti da bölä dedi:
“Allahım, dünnää nekadar gözäl!” Da te ozaman insannıın sevdii sıracıkları duudu:
Savaştım bän vermaa yol
Ki geçsin utancak ool.
Savaştım suuk durmamaa,
Ki çiçek dondurmmaa.
Çok sefer iildim aşaa,
Yakışsın uçaa kuşa.
Yaptıım yoktur büük kabaat…
Ne ürääm e diil kanaat?
Okadar içtän ki… ayozların kanat sesleri duyulêr. Siz dä duydunuz mu?
Bu sıracıkalar ancak kaavi bir şairi diil, büük ruhlu bir adamı da gösterer.
O bir halk yazıcısıydı. Kara Çobanın prozası hem şiirinin alanı gerçektän Bucaktır. Sansın bizim topraklarımızdan filizlenmişti kendisi. Bucak kırları büük bir raatlık hem sessizlik dünnesiydi….
Solmuş otlar, siirek yaamurlar, hiçbir erä gitmäyän sessiz yollar, şaşkın gözlü yaş kuzular, yalnız pınarlar, saazlar, üzüm bağları – bütün bunnarı, topraamıza yakınlık duygusunu tatlı bir şekildä özleyäbilmemiz için yazdı.
ÇEKİM KAYNAA
Karaçobanın personajları kendisinin ya da çevresindeki yaşamanın bir parçasıydı. Ömür boyunca Beşalmada yaşayan yazıcıya insannar bir pınara gibi gelärdi. Bu gelennar arasında yaradıcılar, yazıcılar, bilim adamnarı vardı, ama onu en çok sevindirän küülülärdi. Onnarlan bütünneşärdi. Kendisi dä halktan biri olduu için, halkı baş personaj yaptı.
Kara Çoban yaradıcılıının özellikleri ruh açıklıı, algı taazelii, ana dili hem kultura için incä hem derin bilgiydi.
Yazdı Anna Harlamenko
Çevirdi Güllü Karanfil
Devamı Dekabrinin 19-da…
