Moldovanın Evropa Birliinä girmesinä baalı olarak Oktyabrinin 20si, 2024-cü yılda yapılacek prezident seçimnerinnän birliktä referendum da yapılacek. Bunun için çok soruş akla geler. Örnek: Devlet Evropaya intergratiya yolunu seçtiysä neçin lääzım bizä referendum? Temel argumentleri inceleyelim.
Moldova için istorik bir şans
Bitki yıllarda Moldova pek meraklı bir duruma düştü. Evropa, Moldovanın Evropa Birliina (EB) katılmaa istediini açık-açık bildirer. Bu durum, Evropa Birlii azası devletlerin Moldovanın birlää katılması için konuşmalara başlamaa kararınnan oldu. 2024-cü yılın dekabrinin 14ü alınan bu karar, EB integraţiyasına gidän yolda önemni bir olaydır. Şindi önümüzä bir şans çıktı. Biz ondan lääzım faydalanalım. Bölä bir şans siirek düşer. Belli diil taa nezaman Evropaya girişimizin proţesini hızlandırmaa kolayımız olacek.
Evropa integraţiyasının Konstituţiyada pekiştirilmesi
Evropa Birlii integraţiyasının proţesi Moldova Respublikasının Konstituţiyasında pekiştirilmesi, devletin iç hem dış politikasında stabillik hem öngörülebilirlik tarafından büük bir adım olacektır. Politik diişikliklär, kuvetlerin diişmesi hem başka olaylar Evropaya integraţiyanın önünü diiştirmeyecektir. Bu yükümlülük, bütün politik kuvetleri seçilän yola uymaa zorlayacaanı garantiya edecektir. Böleliklän, Evropaya karşı olan opoziţiya, ‘Evrointegraţiya halkın istedii bir yol diildir’ argumentini kullanamayacek, çünkü o devletin Konstituţiyasında artık yazılı olacek.
Halk isteenin demokratik onayı
Referenduma karşı çıkannar arasında Moldova halkının Evropa Birliinä katılmaa istemediini sölerlär. Referendumun geçirilmesi, halkın ne istediini demokratik bir şekildä gösterecektir. Brüselä hem bütün dünneyä Evropa integraţiyasına baalı karar Moldova vatandaşlarının çoyunun istediidir. Bu kararın ancak politikacılar tarafından diil, bütün halk tarafından alınması önemnidir.
Brüselä bir signal hem yatırımnar
Evropa Birlii Moldovaya artık pek önemni para yardımı etmiştir. Örnek: iyulun 11i 2024 yılında memleketimiz için 100 milion Evro ayırılmış. Referendumun yapılması hem olumnu sonuçlanması Brüselä Moldovanın integraţiyası konusunda seryoz olduuna gösterecek. Bu da EBnin taa çok yatırım yapmasına hem taa çok finans yardımına yol açabilir. Bundan başka, Moldovanın EB azalıı için lääzımnı seryoz diişim hem reformalara hazır olduunu gösterecektir.
Opoziţiyanın cuvabı
Politik opoziţiya dayma kritika yapêr, düşüner, ani hülükümet halkın görüşlerinä bakmêêr da Evrointegraţiyayı hükümet kendisi ilerleder. Referendum bu kritikaya bir cevap olacek hem Evropa integraţiyasının salt hükümetin diil, halkın da bir istää olduunu gösterecektir. Toplumdakı gerginniin azalmasına yardımcı olacek da Evropa integraţiyasının proţesinin legitimniini güçlendirecektir. Opoziţiya artık hükümetin Evropa integraţiyasını vatandaşların isteenä karşı çıkarak ilerlettiini düşünmeyecek.
Dış etkilerdän korunma
Evropaya integraţiyaya baalı Konstituţiya diişiklii yapıldıktan sora referendum, devlettä stabillii bozmaa çalışan Rusiya yannılarından koruyacek da insannarın çoyunun Evropa Birliinä katılmaa istediini gösterecektir. Referendum halkın poziţiyasını annamaa yardımcı olacek. Bu konunun politika manipulyaţiyalarını hem spekulyatiyalarını durgudacek. Dış güçlär, devletin içişlerinä aktiv bir şekildä karışêrsa, halkın istää hem o istään onayı önemnidir.
Noyabridä 2024tä Evropaya integraţiyaya onunan baalı bir referendum geçirmää salt Evropa Birlii yolunda önemni bir adım diil, hep dä memleketin gelecek yıllardakı gelişiminin stratejik önünü göstermenin dä bir yoludur. Moldovaya halklararsı arenadakı yerini güçlendirmäk, taa çok yatırımnar çekmäk hem Evropa integraţiyasının politik bir oyun diil, halkın istää olduunu göstermäk için kolaylık verecektir. Bütün Moldova vatandaşları için stabil hem uygun bir gelecek vermäk üzerä bu istorik şansın kullanılması önemnidir.
Sözlücäk:
Ön – направление
yükümlülük – обязательство
Pekiştirilmää – закреплять
Yannı – сторонник
Hükümet правительство
Memleket – страна
Olumnu – положительный
İstek – желание, воля
Etki – влияние
Yazı: Vitaliy Gaydarjı; çevirdi: Güllü Karanfil
